De 3 typen ADHD uitgelegd: welke herken jij in de zelftest?
Veel mensen denken bij ADHD aan een hyperactief kind dat door de klas rent. Maar ADHD ziet er niet bij iedereen hetzelfde uit. Er zijn drie verschillende typen, en elk heeft zijn eigen kenmerken. Misschien ben je juist heel rustig en heb je vooral moeite met concentratie. Of misschien ben je impulsief zonder hyperactief te zijn. In dit artikel leg ik de drie typen ADHD uit, zodat je beter begrijpt welk type bij jou past. Ook lees je hoe een ADHD zelftest je helpt om je eigen symptomen te herkennen.
Wat zijn de 3 typen ADHD?
Volgens de DSM-5 (het diagnostische handboek voor psychische aandoeningen) zijn er drie officiële subtypes van ADHD:
- Voornamelijk onoplettend type (vroeger ADD genoemd)
- Voornamelijk hyperactief-impulsief type
- Gecombineerd type (zowel onoplettend als hyperactief-impulsief)
Elk type heeft zijn eigen symptoompatroon. Het is belangrijk te weten dat mensen door de jaren heen kunnen verschuiven tussen typen. Een kind met voornamelijk hyperactief-impulsief ADHD kan als volwassene vooral onoplettend worden. Dat komt doordat hyperactiviteit vaak afneemt met de leeftijd, terwijl aandachtsproblemen blijven bestaan.
Wil je meer weten over ADHD bij volwassenen in het algemeen? Lees dan ons artikel ADHD bij volwassenen: symptomen herkennen.
Type 1: Voornamelijk onoplettend (ADD)
Dit type wordt vaak over het hoofd gezien, vooral bij vrouwen en meisjes. Je bent niet hyperactief of impulsief, maar hebt vooral moeite met aandacht en concentratie.
Kenmerken van het onoplettende type:
- Snel afgeleid — Je raakt afgeleid door kleine dingen: een geluid, een gedachte, een notificatie
- Vergeetachtig — Je vergeet afspraken, verlegt je sleutels, laat emails onbeantwoord
- Moeite met details — Je maakt vaak slordige foutjes, ook bij dingen die je belangrijk vindt
- Dagdromen — Je bent vaak met je gedachten elders, zelfs tijdens gesprekken
- Organisatieproblemen — Planning, ordening en tijdsindeling zijn lastig
- Vermijden van mentaal inspannende taken — Administratie, lange teksten lezen, ingewikkelde projecten voelen als een opgave
Hoe het eruitziet in het dagelijks leven:
- Je begint vol enthousiasme aan een taak, maar raakt halverwege afgeleid
- Je vergeet vaak dingen te kopen die je nodig hebt
- Je vindt het moeilijk om lange vergaderingen of gesprekken te volgen
- Je hebt het gevoel dat je in een mist door het leven gaat
Dit type komt vaker voor bij vrouwen en wordt vaak pas later in het leven herkend. Meer hierover lees je in ons artikel ADHD bij vrouwen: waarom het vaak over het hoofd wordt gezien.
Type 2: Voornamelijk hyperactief-impulsief
Dit type komt vaker voor bij jonge kinderen en wordt meestal eerder opgemerkt omdat het gedrag opvallender is. Bij volwassenen uit hyperactiviteit zich vaak meer innerlijk: een gevoel van onrust in plaats van fysiek rondrennen.
Kenmerken van het hyperactief-impulsieve type:
- Innerlijke onrust — Je voelt je rusteloos, zelfs als je zit
- Veel praten — Je praat snel, veel, en onderbreekt anderen vaak
- Moeite met wachten — Wachtrijen, stilte tijdens vergaderingen, geduld hebben bij gesprekken — het is allemaal moeilijk
- Impulsieve beslissingen — Je koopt dingen die je niet nodig hebt, zegt dingen zonder nadenken, wisselt snel van baan of relatie
- Altijd in beweging — Wiebelen met je been, friemelen aan spullen, tikken met je pen
- Emotionele reacties — Je bent sneller boos, gefrustreerd of enthousiast dan anderen
Hoe het eruitziet in het dagelijks leven:
- Je wordt ongeduldig als iemand langzaam praat
- Je onderbreekt mensen zonder het te beseffen
- Je koopt impulsief spullen die je eigenlijk niet nodig hebt
- Je hebt het gevoel dat je altijd 'aan' staat
Dit type wordt bij volwassenen soms verkeerd geïnterpreteerd als ongeduld, egoïsme of een 'drukke persoonlijkheid'. Maar het is geen karaktereigenschap — het is een neurologisch verschil.
Type 3: Gecombineerd type
Dit is het meest voorkomende type ADHD. Je hebt zowel aandachtsproblemen als hyperactiviteit en impulsiviteit.
Kenmerken van het gecombineerde type:
Je herkent jezelf in symptomen van beide vorige typen:
- Moeite met focussen én innerlijke onrust
- Vergeetachtig én impulsief
- Snel afgeleid én veel praten
- Taken beginnen maar niet afmaken én ondoordachte beslissingen nemen
Hoe het eruitziet in het dagelijks leven:
- Je start enthousiast aan een project, raakt afgeleid, en begint iets anders (impulsief)
- Je vergeet afspraken én komt te laat omdat je onderschat hoeveel tijd je nodig hebt
- Je voelt je onrustig tijdens lange meetings én kunt je niet concentreren op wat er gezegd wordt
Dit type geeft vaak de meeste uitdagingen, omdat je op meerdere fronten last hebt. Gelukkig betekent het ook dat behandeling op meer gebieden verlichting kan bieden.
Wil je weten of je symptomen passen bij één van deze typen? Doe dan een gratis online ADHD test om meer inzicht te krijgen.
Hoe weet je welk type je hebt?
1. Doe een zelftest
Een ADHD zelftest kan je helpen om te zien welke symptomen bij jou het meest aanwezig zijn. De test meet aandacht, hyperactiviteit en impulsiviteit afzonderlijk, zodat je ziet op welk gebied je het hoogst scoort.
2. Reflecteer op je jeugd
ADHD is er vanaf de kindertijd. Denk terug aan je schooltijd:
- Onoplettend type: Was je vaak met je gedachten ergens anders? Maakte je slordige foutjes? Vergat je huiswerk?
- Hyperactief-impulsief type: Praatte je veel? Kon je niet stilzitten? Onderbrak je de juf?
- Gecombineerd type: Herken je beide patronen?
3. Vraag om feedback van anderen
Mensen die je al lang kennen — ouders, oude vrienden, partners — kunnen je helpen om patronen te herkennen die jij zelf over het hoofd ziet.
4. Ga naar een specialist
Voor een officiële diagnose moet je altijd naar een specialist. Zij kunnen bepalen welk type ADHD je hebt en welke behandeling het beste past. Lees meer over dit traject in ons artikel Van zelftest naar diagnose.
Veelgestelde vragen
Kan je type ADHD veranderen over tijd?
Ja, symptomen kunnen verschuiven. Hyperactiviteit neemt vaak af met de leeftijd, waardoor volwassenen die als kind gecombineerd type hadden, nu vooral onoplettend kunnen zijn.
Welk type ADHD komt het meest voor?
Het gecombineerde type is het meest voorkomend. Daarna het onoplettende type, en het hyperactief-impulsieve type komt het minst voor bij volwassenen.
Is het onoplettende type minder ernstig dan de andere typen?
Nee, elk type kan even beperkend zijn. Het onoplettende type wordt alleen vaker over het hoofd gezien omdat het minder opvalt.
Kan ik meerdere typen tegelijk hebben?
Nee, je krijgt één diagnose op basis van je dominante symptomen. Wel kun je symptomen van meerdere typen hebben — dan krijg je de diagnose 'gecombineerd type'.
Worden de typen ADHD anders behandeld?
De behandeling is grotendeels hetzelfde (medicatie, therapie, coaching), maar de aanpak wordt aangepast aan jouw specifieke symptomen. Iemand met vooral aandachtsproblemen heeft andere strategieën nodig dan iemand die vooral impulsief is.
Klaar voor duidelijkheid?
Doe de gratis, wetenschappelijk onderbouwde zelftest en krijg binnen 5 minuten inzicht.
Start ADHD Zelftest
