Concentratieproblemen op werk of studie? Dit zegt het over mogelijke ADHD

Je zit in een vergadering, maar je gedachten dwalen af. Je probeert een rapport te lezen, maar na twee alinea's ben je vergeten wat je net las. Je begint vol goede moed aan een taak, maar wordt tien keer onderbroken door je eigen gedachten, notificaties of een collega die langsloopt. Herkenbaar? Concentratieproblemen op werk of studie kunnen verschillende oorzaken hebben, maar soms wijzen ze op ADHD. In dit artikel leg ik uit wanneer concentratieproblemen verdacht zijn voor ADHD, hoe je het verschil ziet met 'gewone' afleidbaarheid, en wat je eraan kunt doen. Ook kun je een gratis ADHD test doen om meer inzicht te krijgen.

Concentratieproblemen: normaal of ADHD?

Iedereen heeft wel eens moeite met concentreren. Na een slechte nachtrust, tijdens een saaie presentatie, of als je gestrest bent, is het normaal dat je aandacht verslapt. Maar bij ADHD zijn concentratieproblemen chronisch, pervasief en beperkend.

Normale concentratieproblemen:

• Situationeel — alleen tijdens saaie taken of na weinig slaap
• Tijdelijk — verdwijnen als de stressor of vermoeidheid wegvalt
• Beheersbaar — je kunt jezelf met enige moeite weer focussen

Concentratieproblemen bij ADHD:

• Structureel — altijd aanwezig, ook bij taken die je belangrijk of interessant vindt
• In meerdere situaties — thuis, op je werk, tijdens hobby's, in gesprekken
• Levenslang patroon — je hebt het eigenlijk altijd al gehad, ook op school
• Moeilijk beheersbaar — zelfs met inspanning lukt het niet om lang gefocust te blijven

Wil je meer weten over het verschil tussen ADHD en drukte? Lees dan ons artikel ADHD of gewoon druk? Zo herken je het verschil.

---

Signalen die wijzen op ADHD op werk/studie

Hieronder vind je concrete voorbeelden van hoe ADHD zich kan uiten in een werk- of studiesituatie:

1. Moeite met starten aan taken

Je weet dat je moet beginnen aan een project, maar je blijft uitstellen. Niet omdat je lui bent, maar omdat de drempel om te beginnen enorm hoog voelt. Dit noemen we taakinitiatie-problemen, een typisch ADHD-symptoom.

Voorbeeld:
"Ik moet een rapport schrijven, maar ik check eerst nog even mijn mail, drink koffie, ruim mijn bureau op... en voor ik het weet is het middag en ben ik nog niet begonnen."

2. Snel afgeleid tijdens taken

Je bent bezig met iets, maar elke kleine prikkel trekt je aandacht: een geluid, een gedachte, een notificatie. Voor je het weet ben je iets anders aan het doen.

Voorbeeld:
"Ik zit een mail te typen, maar dan zie ik een chat-bericht, open een nieuw tabblad om iets op te zoeken, en vergeet wat ik oorspronkelijk aan het typen was."

3. Moeite met lange vergaderingen of lezingen

Je kunt je niet concentreren tijdens lange meetings. Je gedachten dwalen af, je mist belangrijke informatie, en achteraf realiseer je je dat je geen idee hebt wat er besproken is.

Voorbeeld:
"Tijdens vergaderingen teken ik altijd, of ik scroll door mijn telefoon. Anders kan ik niet luisteren."

4. Deadlines missen of te laat beginnen

Je onderschat hoeveel tijd een taak kost, of je stelt uit tot het laatste moment. Vaak werk je dan in paniek in de nacht voor de deadline.

Voorbeeld:
"Ik werk het best onder druk, dus ik begin pas als de deadline bijna is. Maar dat gaat vaak mis."

5. Vergeetachtigheid

Je vergeet afspraken, deadlines, wat je collega net zei, of waar je mee bezig was. Dit is niet omdat het je niet interesseert, maar omdat je brein moeite heeft met het vasthouden van informatie.

Voorbeeld:
"Ik noteer alles in mijn agenda, maar vergeet dan om in mijn agenda te kijken."

6. Hyperfocus op verkeerde momenten

Soms kun je je juist té goed concentreren op iets dat je interesseert, waardoor je de tijd vergeet en andere taken negeert. Dit heet hyperfocus en is een typisch ADHD-kenmerk.

Voorbeeld:
"Ik kan uren bezig zijn met een project dat me boeit, maar administratie of saaie emails blijven liggen."

Wil je weten of je symptomen passen bij ADHD? Doe dan een ADHD test volwassenen om meer inzicht te krijgen.

---

Impact van ADHD op werkprestaties

ADHD kan een grote impact hebben op hoe je functioneert op werk of studie. Dit kan leiden tot:

1. Prestatieproblemen

• Deadlines missen
• Fouten maken door haastig werken
• Taken niet afmaken
• Moeite met grote projecten die structuur vereisen

2. Interpersoonlijke problemen

• Onderbreken van collega's tijdens gesprekken (impulsiviteit)
• Vergeten van afspraken met teamleden
• Moeite met luisteren naar feedback
• Emotionele reacties op kritiek

3. Laag zelfbeeld en frustratie

Veel mensen met ADHD werken harder dan hun collega's om hetzelfde te bereiken. Ze zien anderen dingen moeiteloos doen die voor hen ontzettend moeilijk zijn. Dit leidt tot:

• Het gevoel dat je niet goed genoeg bent
• Angst om ontmaskerd te worden als 'fake'
• Burn-out door overcompensatie

4. Baanonzekerheid en wisselende carrières

Sommige mensen met ADHD wisselen vaak van baan, omdat:

• Ze zich snel vervelen
• Ze moeite hebben met routinetaken
• Conflicten ontstaan door symptomen

Herken je deze patronen? Lees meer in ons artikel ADHD bij volwassenen: symptomen herkennen.

---

Wat kun je eraan doen?

Of je nu een diagnose hebt of niet, er zijn strategieën die kunnen helpen bij concentratieproblemen:

1. Structuur en routine

• Vaste dagindeling — Begin elke dag op hetzelfde tijdstip en plan vaste blokken voor verschillende taken
• To-do lijsten — Schrijf dagelijks op wat je wilt bereiken (maar houd het realistisch!)
• Timers — Gebruik de Pomodoro-techniek: 25 minuten focussen, 5 minuten pauze

2. Minimize afleiding

• Notificaties uit — Zet je telefoon op stil en sluit e-mail tijdens focuswerk
• Rustige werkplek — Als mogelijk, werk in een stille ruimte zonder visuele prikkels
• Noise-cancelling koptelefoon — Helpt om achtergrondgeluiden te blokkeren

3. Splits grote taken op

Grote projecten voelen overweldigend. Splits ze op in kleine, haalbare stappen.

In plaats van: "Schrijf rapport"
Doe: "Schrijf inleiding (30 min)" → "Zoek bronnen (20 min)" → "Schrijf hoofdstuk 1 (45 min)"

4. Gebruik externe geheugensteun

• Agenda's, reminders, apps zoals Todoist of Notion
• Sticky notes voor visuele herinneringen
• Whiteboards of planningsborden

5. Overweeg professionele hulp

Als je symptomen je werk of studie ernstig belemmeren, overweeg dan:

• ADHD-coaching — Voor praktische strategieën
• Therapie — Voor emotieregulatie en zelfacceptatie
• Medicatie — Kan helpen bij concentratie en impulsbeheersing (alleen op recept)

Lees meer over het traject naar behandeling in ons artikel Van zelftest naar diagnose.

---

Aanpassingen en ondersteuning

Als je een officiële ADHD-diagnose hebt, kun je om aanpassingen vragen op werk of studie:

Op het werk:

• Flexibele werktijden (bijvoorbeeld later beginnen als je een avondmens bent)
• Thuiswerken voor minder afleiding
• Een rustige werkplek (niet in een open kantoor)
• Regelmatige check-ins met je leidinggevende
• Ondersteuning bij planning en prioritering

Bij studie:

• Extra tijd bij examens
• Toestemming om te bewegen tijdens colleges (fidget tools, standing desk)
• Studiebegeleiding
• Herkansingsregelingen

Je werkgever of onderwijsinstelling is wettelijk verplicht om redelijke aanpassingen te doen als je een diagnose hebt. Dit valt onder de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte.

---

Veelgestelde vragen

Hoe weet ik of mijn concentratieproblemen ADHD zijn of stress?

Als je symptomen alleen optreden tijdens drukke periodes en verdwijnen bij rust, is het waarschijnlijk stress. Bij ADHD zijn symptomen structureel aanwezig, ook in rustige periodes.

Kan ik goed presteren op werk en toch ADHD hebben?

Ja, absoluut. Veel mensen met ADHD presteren goed, maar het kost hen veel meer energie dan anderen. Ze compenseren door overuren te maken, extreme planning te gebruiken, of alleen banen te kiezen die bij hun symptomen passen.

Wat als mijn werkgever niet gelooft in ADHD?

Je hebt recht op aanpassingen met een officiële diagnose. Als je werkgever weigert, kun je contact opnemen met de bedrijfsarts of een arbeidsjurist.

Kan ik beter functioneren in bepaalde beroepen?

Ja, sommige banen passen beter bij ADHD dan andere. Banen met veel variatie, creativiteit en dynamiek (zoals ondernemer, kunstenaar, verpleging) passen vaak beter dan monotone, administratieve functies.

Helpt medicatie echt bij concentratie op werk?

Voor veel mensen wel. ADHD-medicatie kan concentratie, impulsbeheersing en taakinitiatie verbeteren. Het is geen wondermiddel, maar het kan wel een groot verschil maken.

---

---